14 ਮਈ ਨੂੰ 8 ਸਿੱਖ ਨੂੰ ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ 'ਤੇ ਮੁੜ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਸੌਂਪਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਮਿਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸੀ। ਇਹੋ ਖਬਰ ਸੀ ਕਿ ਕੁਝ ਕੁ ਮੁਜਾਹਿਦੀਨ ਹੀ ਉਪਰ ਮੋਰਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਨ। । ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਹਮਲਾ ਦੱਖਣੀ ਪਹੁੰਚ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜਾਂਚ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੁਆਰਾ, ਸਿੱਧੀ ਅਤੇ ਅਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਿੱਖੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਸਾਹਮਣਿਓਂ ਆਉਂਦੀ ਗੋਲਾਬਾਰੀ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾ ਸੂਬੇਦਾਰ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪਲਟਨ ਨੇ ਆਪਣਾ ਮਾਰਚ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ ਦੀ ਚੋਟੀ ਵੱਲ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਪਰ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਇਸ ਚੜਤ ਵਿੱਚ ਸੂਬੇਦਾਰ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਜਿਸ ਨੇ ਲਾਂਸ ਨਾਇਕ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਜਵਾਬੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਨੇ ਮਹਾਨ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਿੱਤੀ। ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ ਦੇ ਅੰਤਮ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਸੂਬੇਦਾਰ ਦੁਆਰਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਾਬਤ ਹੋਈ।
ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਗੋਲਾਬਾਰੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਤੋਂ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰਹਿ ਗਿਆ ਕਿ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਤੇ ਗੋਲਾਬਾਰੀ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਕਿਆਸੀ ਹੋਈ ਤਾਕਤ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੀ ਤੇ ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ ਉਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਪਕੜ ਬੜੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸੀ। ਹਿੱਲ ਕੰਪਲੈਕਸ ਵਿੱਚ ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ (ਟੌਪ), ਈਸਟਰਨ ਸਪਰ, ਵੈਸਟਰਨ ਸਪਰ, ਇੰਡੀਆਗੇਟ, ਰੌਕੀ ਨੌਬ ਅਤੇ ਹੈਲਮੇਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਫੌਜ ਨੇ ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਅਲੱਗ-ਥਲੱਗ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਰਸ਼ਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਗੋਲਾਬਾਰੀ ਨੂੰ ਬੇਅਸਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉਚਾਈਆਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਲਈ 21 ਮਈ ਤੱਕ 8 ਸਿੱਖ ਦੁਆਰਾ ਇਹ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਪੂਰੀ ਅਣਦੇਖੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਇਹ ਬਹਾਦਰ ਆਦਮੀ ਮੁੱਖ ਨਿਸ਼ਾਨਿਆਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਫਲ ਹੋ ਗਏ।
31 ਮਈ ਤੋਂ 2 ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਇਸ ਬਟਾਲੀਅਨ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਅਫਸਰਾਂ ਨੇ ਸਿੱਧੇ ਅਤੇ ਅਸਿੱਧੇ ਦੋਨੋਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਦੁਆਰਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧਦੇ ਰਹੇ ਤਾਂ ਕਿ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਹਰ ਰਾਤ, ਉਹ ਬਰਫ਼ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੇ, ਇੱਕ ਰੇਂਗਣ ਵਾਲੀ ਖਾਈ ਬਣਾਉਂਦੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਪੋਸਟ ਸਥਾਪਤ ਕਰਦੇ - ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਪਰ ਨਿਰੰਤਰ ਸਿਖਰ ਵੱਲ ਵਧਦੇ। ਹਰ ਰੋਜ਼ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮੀਂਹ, ਅਤੇ ਬਰਫ਼ਬਾਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਹੀ ਕਠੋਰ ਮੌਸਮੀ ਸਥਿਤੀਆਂ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ, ਬਹਾਦਰ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਅੰਤਿਮ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਕੀਤੀ। ਪਰ ਜਾਨੀ ਨੁਕਸਾਨ ਕਾਫੀ ਹੋਇਆ।
ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ 10 ਜਵਾਨ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ 48 ਹੋਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਉਹ ਡਟੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਤੋਂ ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ ਨੂੰ ਅਲੱਗ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਲਾਜ਼ਮੀ ਸੀ ਕਿ ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਘੁਸਪੈਠੀਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਘੇਰਨ ਲਈ ਪੱਛਮੀ ਸਪਰ ਤੇ ਵੀ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ।
ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ ਦੀ ਆਖਰੀ ਲੜਾਈ ਲਈ ਮੇਜਰ ਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਸਹਿਰਾਵਤ ਨੇ ਚਾਰ ਜੇਸੀਓਜ਼ ਅਤੇ 52 ਓਆਰਜ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਪੱਛਮੀ ਸਪੁਰ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾਈ। ਇਹ 4/5 ਜੁਲਾਈ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੀ ਕਿ 8 ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਬਹਾਦਰ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦਾ ਇਹ ਦਲ ਬੋਲੇ ਸੋ ਨਿਹਾਲ ਦੇ ਜੈਕਾਰਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਰੋਹੀਨੋ ਹੌਰਨ, ਰੌਕੀ ਨੌਬ, ਹੈਲਮੇਟ ਅਤੇ ਇੰਡੀਆ ਗੇਟ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਅਹੁਦਿਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਟ੍ਰਿਗ ਹਾਈਟਸ ਤੋਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਸੀ। ਇਹ ਕੰਮ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਪਹੁੰਚ 75 ਤੋਂ 80 ਡਿਗਰੀ ਗਰੇਡੀਐਂਟ ਦੇ ਨਾਲ ਢਲਾਣ ਤੋਂ ਸੀ।
ਮਰਜੀਵੜੇ ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ, ਬਹੁਤ ਹੀ ਖਰਾਬ ਮੌਸਮ ਅਤੇ ਬਰਫਾਨੀ ਉਚਾਈਆਂ ਕੋਈ ਮਾਇਨੇ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੀਆਂ। ਸੂਬੇਦਾਰ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ, ਨਾਇਬ ਸੂਬੇਦਾਰ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਨਾਇਬ ਸੂਬੇਦਾਰ ਰਵੇਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪੱਕਾ ਆਧਾਰ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ। ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਆਰਕੇ ਸਹਿਰਾਵਤ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਟੀਮਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹਮਲੇ ਦਾ ਤਾਲਮੇਲ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਤੱਕ, ਤਿੰਨੋਂ ਟੀਮਾਂ ਇੰਡੀਆ ਗੇਟ, ਹੈਲਮੇਟ ਅਤੇ ਰੌਕੀ ਨੌਬ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਲਈ ਢੁਕਵੇਂ ਢੰਗ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਸਨ। ਜਿਉਂ ਹੀ ਬੋਲੇ ਸੋ ਨਿਹਾਲ, ਸਤਿ ਸਿਰੀ ਅਕਾਲ ਦੇ ਜੈਕਾਰੇ ਗੂੰਜੇ, ਸਿੱਖ ਯੋਧੇ ਵਧ ਪਏ । ਉਧਰੋਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੇ ਗੋਲੇ ਗੋਲੀਆਂ ਦਾ ਮੀਂਹ ਵਰ੍ਹਾ ਦਿਤਾ । ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਤਿੱਖੀ ਗੋਲਾਬਾਰੀ ਅਤੇ ਸਿੱਧੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਇੱਕ "ਗਹਿ ਗੱਡਵੀਂ ਲੜਾਈ" ਹੋਈ ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਬੰਕਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਸਾਫ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਸਵੇਰੇ 4 ਵਜੇ ਤੱਕ ਇੰਡੀਆ ਗੇਟ ਅਤੇੁਰੂ ਕੀਤਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਤੋਂ ਹਿੰਸਕ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਨਾਕਾਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਰੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਕਰ ਲਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।
ਦਰਅਸਲ, ਦੋ ਵੱਡੇ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਨਾਕਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਮੇਜਰ ਇਕਬਾਲ ਅਤੇ 12 ਂਲ਼ੀ ਦੇ ਕੈਪਟਨ ਕਮਲ ਸ਼ੇਰ 30 ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਤਿੰਨ ਜੇ.ਸੀ.ਓਜ਼ - ਸਬ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਨਾਇਬ ਸੂਬੇਦਾਰ ਰਵੇਲ ਸਿੰਘ - ਅਤੇ 18 ਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਸਰਵਉੱਚ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਿੱਤੀ। ਜ਼ਖਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮੇਜਰ ਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਸ਼ੇਰਾਵਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 18 ਜਵਾਨ ਪੱਛਮੀ ਸਪਰ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਨੇ 7 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ ਦੀ ਚੋਟੀ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਕੀਤਾ । ਯੂਨਿਟ ਨੇ ਕੁੱਲ 35 ਆਦਮੀ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ। ਲਗਭਗ 70 ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ - ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਕੀਮਤ ਸੀ . ਪਰ ਪੂਰੀ ਸ਼ਿੱਦਤ ਨਾਲ, ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ 'ਤੇ 8 ਸਿੱਖ ਨੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ । ਅੱਠ ਸਿੱਖ ਦੇ ਕੁੱਝ ਬਹਾਦਰਾਂ ਦੀ ਅਦਭੁੱਤ ਬਹਾਦੁਰੀ ਦੇ ਜ਼ਿਕਰ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਇਹ ਲੇਖ ਅਧੂਰਾ ਹੋਵੇਗਾ।
ਸੂਬੇਦਾਰ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ
ਸੂਬੇਦਾਰ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ 1976 ਵਿੱਚ 8 ਸਿੱਖ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋਇਆ। 4 ਜੁਲਾਈ, 1999 ਨੂੰ, ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਜਵਾਬੀ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਪਰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖੀ ਅਤੇ ਵਾਇਰਲੈਸ 'ਤੇ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਕਮਾਂਡਰ (ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਐਮਪੀਐਸ ਬਾਜਵਾ) ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਸੀ ਜੋ ਉਸਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਲਈ ਭਾਰੀ ਹੱਥੋਂ-ਹੱਥ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਸੂਬੇਦਾਰ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਗੰਭੀਰ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਆਪਣੇ ਜੈਕਾਰਾ ਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਸਿਰ ਵਿੱਚ ਗੋਲੀ ਲੱਗਣ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਦੇ ਸਿਰ 'ਤੇ ਸਿੱਧੀ ਸੱਟ ਲੱਗਣ ਕਾਰਨ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਸੂਬੇਦਾਰ ਸਾਹਬ ਨੇ ਸਾਨੂੰ 'ਬੋਲੇ ਸੋ ਨਿਹਾਲ ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ' ਦੇ ਜੈਕਾਰੇ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਹਮਲਾਵਰ ਦੁਸ਼ਮਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਖਬਰ ਭੇਜਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਸੀ। ਹਵਲਦਾਰ ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ।
ਬ੍ਰੀਗੇਡੀਅਰ ਬਾਜਵਾ ਨੇ ਕਿਹਾ “8 ਸਿੱਖ ਦੇ ਜਵਾਨ ਜੂਝਦੇ ਹੋਏ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਪਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀਆਂ ਦੀ ਭਾਰੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਹੇਠ ਆ ਗਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਆਰੀ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਸੀ। 8 ਸਿੱਖ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪਿਛੇ ਹਟਣਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਲਟਕਦੇ ਰਹੇ। ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੇਡੀਓ 'ਤੇ ਪ੍ਰੇਰਣਾਦਾਇਕ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਜਵਾਬੀ ਹਮਲਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਕ ਇੰਚ ਵੀ ਪਿੱਛੇ ਨਾ ਹਟਣ। ਦੋ ਅਫਸਰਾਂ ਦੇ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਣ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਜੇ.ਸੀ.ਓਜ਼ ਦੇ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਸੂਬੇਦਾਰ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਇਕਲੌਤਾ ਆਗੂ ਬਚਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਪਏਗਾ ਕਿ ਦਸਮੇਸ਼ ਪਿਤਾ (ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ) ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਬਖ਼ਸ਼ਿਆ ਮਾਣ ਸਨਮਾਨ ਘੱਟ ਨਾ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ”।
"ਉਨ੍ਹਾਂ (8 ਸਿੱਖ ਬਟਾਲੀਅਨ) ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਜਵਾਬੀ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ 14 ਜਵਾਨ ਗੁਆ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਅਧਿਕਾਰੀ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਚਾਰ ਜੇਸੀਓ ਮਾਰੇ ਗਏ," ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਬਾਜਵਾ ਨੇ" ਕਿਹਾ। ਅਗਵਾਈ ਲਈ ਸਿਰਫ ਸੂਬੇਦਾਰ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਹੀ ਬਚਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਅਦਭੁਤ ਬਹਾਦੁਰੀ ਤੇ ਮਿਸਾਲੀ ਅਗਵਾਈ ਨਾਲ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਦਮ ਤੱਕ ਲੜਦੇ ਹੋਏ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪਾਈ। ਸੂਬੇਦਾਰ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ 6 ਮਈ 1957 ਨੂੰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਦੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਹ 1976 ਵਿਚ 8 ਸਿੱਖ ਵਿਚ ਭਰਤੀ ਹੋਇਆ ਸੀ। 4 ਜੁਲਾਈ, 1999 ਨੂੰ, ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਜਵਾਬੀ ਹਮਲੇ ਵਿਚ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖੀ ਅਤੇ ਵਾਇਰਲੈੱਸ 'ਤੇ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਕਮਾਂਡਰ (ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਐਮ.ਪੀ.ਐਸ. ਬਾਜਵਾ) ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿਚ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਸੂਬੇਦਾਰ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਵੀਰ ਚੱਕਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਹਵਲਦਾਰ ਸਤਪਾਲ ਸਿੰਘ
ਹਵਲਦਾਰ ਸਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਅੱਠ ਸਿੱਖ ਦਾ ਬਹਾਦਰ ਜਵਾਨ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਕੈਪਟਨ ਸ਼ੇਰ ਖਾਨ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਸੀ ਤੇ ਨਾਲ ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਹੱਥੋ ਹੱਥ ਦੀ ਪੰਜ ਮਿੰਟਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ।ਸਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕਹਿਣ ਮੁਤਾਬਕ ਜੁਲਾਈ 6, 1999 ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਇੰਡੀਆ ਗੇਟ ਪਹੁੰਚਣਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਟਾਈਗਰ ਹਿਲ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲਣੀ ਸੀ ।ਸਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਜਿਸ ਦਾ ਪਿਤਾ ਅਜਾਇਬ ਸਿੰਘ 1971 ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਦੀ ਹੱਦ ਦੇ ਵਿੱਚ ਲੜਦਾ ਹੋਇਆ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਇਆ ਸੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬੜਾ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਸਿਪਾਹੀ ਸਮਝਦਾ ਸੀ, ਨੇ ਦੱਸਿਆ : “ਅੱਠ ਸਿੱਖ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਨੂੰ ਜ਼ਿਮੇਵਾਰੀ ਦਿਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਟਾਈਗਰ ਹਿਲ ਦੀ ਖੱਬੀ ਬਾਹੀ ਨੂੰ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ ਉਤੇ ਹਮਲੇ ਲਈ ਬੇਸ ਬਣਨਗੇ।ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਘਟਕ ਪਲਾਟੂਨ ਉੱਪਰ ਭੇਜੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਅਫਸਰ, ਚਾਰ ਜੇਸੀਓ ਤੇ 46 ਜਵਾਨ ਸਨ । 4 ਜੁਲਾਈ 1999 ਨੂੰ ਘਟਕ ਪਲਾਟੂਨ ਨੇ ਜਪੁਜੀ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰਕੇ ਤੇ ਅਰਦਾਸ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੜ੍ਹਾਈ ਚੜ੍ਹਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਉਨਾਂ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਇੰਡੀਆ ਗੇਟ ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲੈਣਾ ਸੀ ਤਾਂ ਕਿ ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ ਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਲਈ ਉਸ ਦਾ ਸੌਖਾ ਰਾਸਤਾ ਬਣ ਸਕੇ ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸੈਨਾ ਤੋਂ ਟਾਈਗਰ ਹਿਲ ਛਡਵਾਈ ਜਾ ਸਕੇ” ।
ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 5 ਜੁਲਾਈ ਦੀ ਸਵੇਰ ਉਸ ਉਨਾਂ ਨੇ ਬੋਲੇ ਸੋ ਨਿਹਾਲ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਲਾ ਕੇ ਇੰਡੀਆ ਗੇਟ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਕੁਝ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਮੁਕਾਇਆ ਪਰ ਕੁਝ ਬਚ ਕੇ ਨਿਕਲ ਗਏ । ਦੂਜੇ ਦਿਨ 6 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਬਹੁਤ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਪਰ ਸਿੱਖ ਸਿਪਾਹੀ ਬੋਲੇ ਸੋ ਨਿਹਾਲ ਦੇ ਜੈਕਾਰੇ ਲਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਬੜੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹਨਾਂ ਵੱਧਦੇ ਹੋਏ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਦੋ ਵਾਰ ਪਿੱਛੇ ਧੱਕ ਦਿੱਤਾ ।ਉਨਾਂ ਦਾ ਕਮਾਂਡਰ ਕੈਪਟਨ ਸ਼ੇਰ ਖਾਨ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਦੁਬਾਰਾ ਫਿਰ ਫੌਜਾਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕਰਕੇ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਉਸਨੇ ਸਾਡੇ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਪਰ ਅਸੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਮਾਰ ਦਿਖਾਈ ਕਿ ਕੈਪਟਨ ਸ਼ੇਰ ਖਾਨ ਨੂੰ ਖੁਦ ਮਾਰਿਆ।
ਸ਼ੇਰ ਖਾਂ ਟਰੈਕ ਸੂਟ ਵਿੱਚ ਸੀ । ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਾਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਤਾ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਅਫਸਰ ਹੈ ਸਾਡੀ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਪੰਜ ਮਿੰਟ ਦੀ ਗਹਿ ਗਚਵੀਂ ਲੜਾਈ ਹੋਈ ਤੇ ਗਾਲ ਗਲੋਚ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਰਿਹਾ । ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਗਾਲਾਂ ਕੱਢਦਾ ਰਿਹਾ । ਮੈਂ ਉਸ ਉੱਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾਈਆਂ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜ਼ਖਮੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਫਿਰ ਉਸ ਉੱਤੇ ਟੁੱਟ ਕੇ ਪੈ ਗਿਆ ਤੇ ਸੈਕਿੰਡਾਂ ਚ ਹੀ ਮੈਂ ਕੈਪਟਨ ਕੈਪਟਨ ਸ਼ੇਰ ਖਾਨ ਨੂੰ ਸੁੱਟ ਲਿਆ ਲੇਕਿਨ ਮੇਰੇ ਉੱਤੇ ਵੀ ਏਕੇ 47 ਨਾਲ ਕੈਪਟਨ ਸ਼ੇਰ ਖਾਨ ਦਾ ਚਾਰ ਗੋਲੀਆਂ ਦਾ ਫਾਇਰ ਹੋਇਆ ਜਿਸਨੇ ਮੇਰੀ ਸੱਜੀ ਲੱਤ, ਪੇਟ, ਖੱਬਾ ਹੱਥ ਤੇ ਖੱਬਾ ਮੋਢਾ ਜ਼ਖਮੀ ਕਰ ਦਿੱਤੇ । ਮੈਂ ਫਿਰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕੀਤਾ ਤੇ ਫਾਇਰਿੰਗ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸ਼ੇਰ ਖਾਨ ਦੇ ਉੱਤੇ ਦੁਬਾਰਾ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕਰਾਇਆ । ਸ਼ੇਰ ਖਾਨ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਇਹ ਹੱਥੋਂ ਹੱਥ ਦੀ ਲੜਾਈ ਸੀ ਤੇ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਸ਼ੇਰ ਖਾਨ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਾਰਿਆ । ਅਸੀਂ ਬੜੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਲੜੇ ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਬੋਲੇ ਸੋ ਨਿਹਾਲ ਦੇ ਜੈਕਾਰੇ ਲਗਾਉਂਦੇ ਰਹੇ ।
ਸਾਡੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਲਗਭਗ 50 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਲੜਾਈ ਹੋਈ ਜਿਹਦੇ ਚ ਸਾਡੇ 18 ਜਵਾਨ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਜਿਨਾਂ ਚ ਤਿੰਨ ਜੇਸੀਓ ਤੇ 15 ਜਵਾਨ ਸਨ ਜਦ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ 85 ਜਵਾਨ ਮਾਰੇ ਗਏ । ਸੱਤ ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਸਾਡੀ ਟੀਮ ਆਪਣੇ ਹੈਡਕੁਆਰਟਰ ਪਹੁੰਚੀ ਤੇ ਜ਼ਖਮੀਆਂ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਗਿਆ ਜਿਹਨਾਂ ਚ ਮੈਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਾਂ।
ਸ਼ੇਰ ਖਾਨ ਬਾਰੇ ਮੈਂ ਇਹ ਦੱਸਾਂ ਕਿ ਬੜਾ ਬਹਾਦਰ ਸੀ ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਜੋ ਬਹਾਦਰੀ ਦਿਖਾਈ ਉਸ ਦੇ ਬਦਲੇ ਚ ਸਾਡੇ ਖੁਦ ਆਪਣੇ ਕਮਾਂਡਰ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਜੇਬ ਦੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚਿੱਟ ਪਾਈ ਜਿਹਦੇ ਉੱਤੇ ਲਿਖਿਆ।“ ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਜਿਸ ਆਦਮੀ ਨਾਲ ਉਸਨੇ ਹੱਥੋ-ਹੱਥ ਲੜਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦੀ ਨਾਰਦਰਨ ਲਾਈਟ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਦਾ ਕੈਪਟਨ ਕਰਨਲ ਸ਼ੇਰ ਖਾਨ ਸੀ ਅਤੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਸਰਵਉੱਚ ਬਹਾਦਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਨਿਸ਼ਾਨ-ਏ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। -ਹੈਦਰ, ਭਾਰਤੀ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਕਮਾਂਡਰ ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਬਾਜਵਾ ਦੀ ਸਿਫਾਰਿਸ਼ 'ਤੇ, ਜਿਸ ਨੇ ਮ੍ਰਿਤਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕੈਪਟਨ ਦੇ ਟਰੈਕਸੂਟ ਦੀ ਜੇਬ 'ਚ ਚਿਟ ਪਾਈ ਸੀ।
ਸ਼ੇਰ ਖਾਨ ਬੜੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਲੜਿਆ ਤੇ ਬੜੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪਾਈ ।“ ਸਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਜੋ ਚਾਰ ਗੋਲੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਖਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਬਚਿਆ ਰਿਹਾ ਤੇ ਰਿਟਾਇਰ ਹੋਣ ਵੇਲੇ ਸੂਬੇਦਾਰ ਬਣ ਗਿਆ ਜਿਸ ਪਿੱਛੋਂ ਉਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀ ਕਰ ਲਈ । ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਅਜੈਬ ਸਿੰਘ ਵਾਂਗ ਹੀ ਜੋ ਸਨ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਦੀ ਬਾਰਡਰ ਤੇ ਤਿੰਨ ਗਾਰਡ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਨਾਲ 1971 ਦੀ ਲੜਾਈ ਲੜੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵੀ ਇੱਕ ਬਹਾਦਰ ਸੂਰਵੀਰ ਸਿੱਧ ਕੀਤਾ।
ਮੈਨੂੰ ਚਾਰ ਗੋਲੀਆਂ ਲੱਗੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਮੇਰੀ ਲਾਈਟ ਮਸ਼ੀਨ ਗਨ (ਲ਼ੰਘ) ਦੇ ਦੋ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ 'ਤੇ ਫਾਇਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਹੱਥੋਂ-ਹੱਥ ਲੜਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਮੈਂ ਟ੍ਰੈਕਸੂਟ ਪਹਿਨੇ ਅਤੇ ਪਾਕਿ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਲੰਬਾ, ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣੇ ਆਦਮੀ 'ਤੇ ਝਪਟਿਆ। ਦੋਵਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ ਗਾਲ੍ਹਾਂ ਕੱਢਣ ਨਾਲ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਹਫੜਾ-ਦਫੜੀ ਮਚ ਗਈ ਪਰ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਵਿਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਿਆ, ”ਹਵਲਦਾਰ ਸਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਜਿਸ ਨੇ ਇਸੇ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਵੀਰ ਚੱਕਰ ਵੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਨੇ ਦੱਸਿਆ।
14 ਸਿੱਖ ਦੀ ਬਹਾਦੁਰੀ
ਸਿੱਖ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਦੀਆਂ ਉੱਚ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਿੱਖ ਬਟਾਲੀਅਨ ਦੇ 14 ਸਿੱਖ ਦੀ ਵਾਰੀ ਸੀ, ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਬਕ ਸਿਖਾਉਣ ਦੀ।
27 ਮਈ ਨੂੰ ਬਟਾਲੀਅਨ ਨੂੰ ਲੇਹ ਲਈ ਏਅਰਲਿਫਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੇਜਰ ਰੋਹਿਤ ਸਹਿਗਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਐਡਵਾਂਸ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਕੱਸਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਘੁਸਪੈਠ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਚੰਨੀਗੁੰਡ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਬਟਾਲਿਕ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਘੁਸਪੈਠ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਇੱਕ ਰੱਖਿਆਤਮਕ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਅਪਮਾਨਜਨਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਧਾਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ।
27 ਮਈ ਨੂੰ, ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੇ ਇਸ ਰੱਖਿਆਤਮਕ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕੀਤੀ। ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਗੋਲਾਬਾਰੀ ਨੂੰ ਬੇਅਸਰ ਕਰਨ ਲਈ, ਸਿਪਾਹੀ ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਮਿਸਾਲੀ ਦਲੇਰੀ ਅਤੇ ਬਹਾਦਰੀ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਮੀਡੀਅਮ ਮਸ਼ੀਨ ਗੰਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਸਰਦਾਰ ਥਾਂ ਤੇ ਤੈਨਾਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਲਗਭਗ ਚਾਰ ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਦੁਸ਼ਮਣ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਗੋਲੀ ਚਲਾਈ। ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਗੋਲਾਬਾਰੀ ਨੂੰ ਬੇਅਸਰ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਗੋਲਾਬਾਰੀ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਸਿਪਾਹੀ ਬੂਟਾ ਸਿੰਘ, ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਛੋਟੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਗੋਲੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਕੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਐਮਐਮਜੀ ਨੂੰ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਚਲਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਸਨੇ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਵਾਲੇ ਇਲਾਕੇ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ।
7 ਜੂਨ ਨੂੰ 14 ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਚੋਰਬਾਟਲਾ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੌਂਪੀ ਗਈ। ਇਹ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਮਾਂਡਿੰਗ ਹਾਈਟਸ ਵੱਲ ਵਧਿਆ ਅਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਲੇਹ ਪਹੁੰਚਣ ਦੇ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ, 14 ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਕੰਪਨੀ ਕਾਲਮ ਨੂੰ ਚੋਰਬਾਟਲਾ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਕਿ ਉੱਥੇ ਹਲਕੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਕੰਪਨੀ 15,000 ਫੁੱਟ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ 22 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਹਨੁਥਾਂਗ ਅਤੇ ਹੈਂਡਨਬਰੋਕ ਵੱਲ ਚਲੀ ਗਈ। ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਰਨਾਮਾ ਸੀ ਅਤੇ ਬਹਾਦਰ ਸਿੱਖ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਸੀ।
ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘੱਟ ਸੀ। ਨਾਇਬ ਸੂਬੇਦਾਰ ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇੱਕ ਮਿਸਾਲੀ ਯਤਨ ਵਿੱਚ ਪੁਆਇੰਟ 5620 (ਲਗਭਗ 19,000 ਫੁੱਟ) 'ਤੇ ਇੱਕ ਸੈਕਸ਼ਨ ਪੋਸਟ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਸਦੇ ਉੱਦਮ ਨੇ ਚੋਰਬਾਟਲਾ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੁਸ਼ਮਣ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਾਵੀ ਹੋ ਗਿਆ।